Chính quyền Donald Trump đang thực hiện một động thái gây tranh cãi khi triệu hồi gần 30 đại sứ trên toàn thế giới, trong đó có thể bao gồm cả đại sứ Mỹ tại Việt Nam. Hành động này có thể được coi là một nỗ lực nhằm củng cố đội ngũ tại các vị trí then chốt ở nước ngoài, với những người trung thành với đường lối “nước Mỹ trên hết”.
Thông Tin Đầu Tiên Về Triệu Hồi
Hãng tin AP đưa tin vào ngày 21 tháng 12, hai quan chức của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, ít nhất 29 đại sứ đã được thông báo sẽ rời khỏi vị trí vào đầu năm 2026. Danh sách này chủ yếu gồm các nhà ngoại giao tại các quốc gia ở châu Á và châu Phi, trong đó có ba nước tại khu vực Đông Nam Á: Philippines, Việt Nam và Lào. Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, ông Marc Knapper, nhậm chức từ tháng 4 năm 2022, và hiện ông đã hoàn thành một nhiệm kỳ tiêu chuẩn.
Phá Vỡ Các Quy Tắc Lâu Đời
John Dinkelman, Chủ tịch Hiệp hội Công vụ đối ngoại Mỹ (FSA), cho biết các đại sứ này đã nhận thông báo về việc triệu hồi qua điện thoại và phải rời khỏi nhiệm sở trước giữa tháng 1 năm sau. Ông nhấn mạnh rằng không có lý do chính thức nào được đưa ra cho các quyết định này. Theo ghi nhận, tất cả 29 đại sứ trong danh sách đều được bổ nhiệm dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden và đã tìm cách giữ lại vị trí sau khi chứng kiến những thay đổi trong bộ máy chính quyền Mỹ trong những tháng đầu nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.
Nikki Gamer, phát ngôn viên của FSA, cho biết những người bị ảnh hưởng đã nhận thông báo một cách đột ngột và không nhận được lời giải thích nào, cho thấy sự thiếu minh bạch trong quy trình này. Bà cũng xác nhận rằng một cuộc triệu hồi hàng loạt như thế này chưa từng xảy ra kể từ khi FSA được thành lập.
Các Loại Đại Sứ và Quy Trình Đề Cử
Đại sứ tại Mỹ có thể được ứng cử bởi tổng thống và phải được Thượng viện phê chuẩn. Hệ thống đại sứ chia thành hai nhóm: nhà ngoại giao chuyên nghiệp và những người được bổ nhiệm theo diện chính trị. Những người được bổ nhiệm theo diện chính trị thường là những người đã quyên góp cho chiến dịch tranh cử hay là bạn bè của tổng thống. Theo quy tắc bất thành văn, họ thường được kỳ vọng sẽ từ chức khi có chính quyền mới.
Tuy nhiên, những nhà ngoại giao chuyên nghiệp thường miễn trừ khỏi những thay đổi chính trị này. Hiện nay, nhiều cơ quan đại diện Mỹ trên thế giới vẫn đang trong tình trạng thiếu vắng các đại sứ chính thức, trong trường hợp cần thiết, phó trưởng cơ quan đại diện sẽ tạm thời đảm nhiệm vai trò lãnh đạo.
>> Xem thêm: Quốc hội Mỹ Phê Duyệt Dự Luật Chi Tiêu Quốc Phòng Kỷ Lục 901 Tỉ USD
Tác Động Đến Tinh Thần Cán Bộ Ngoại Giao
Theo New York Times, đại sứ quán Mỹ trên toàn cầu hiện đang trải qua tình trạng trống ghế. Hành động triệu hồi hàng loạt này có thể làm tổn hại đến tinh thần làm việc của các nhà ngoại giao, đặc biệt là dưới quyền Ngoại trưởng Marco Rubio. FSA đã công bố một cuộc khảo sát cho thấy 98% số người tham gia cho biết tinh thần làm việc của họ đã suy giảm từ khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai.
Hầu hết trong số hơn 2.100 người tham gia khảo sát phản ánh rằng họ đang phải làm việc với ngân sách thắt chặt hơn và gánh nặng công việc lớn hơn do chính quyền giảm thiểu chi tiêu, bao gồm cả viện trợ nước ngoài. Khoảng 86% cho rằng việc thực hiện chính sách đối ngoại của Mỹ đã trở nên khó khăn hơn nhiều.
Kế Hoạch Tái Cấu Trúc Bộ Ngoại Giao
Ông Rubio đã điều hành kế hoạch “tái cấu trúc” Bộ Ngoại giao trong suốt một năm qua, dẫn đến việc sa thải khoảng 1.300 cán bộ, bao gồm 264 viên chức ngoại giao chuyên nghiệp. Một môi trường của sự không chắc chắn và tâm lý lo lắng đã hình thành trong các cơ quan ngoại giao.
Trong danh sách triệu hồi lần này, có hơn 10 đại sứ tại châu Phi, 6 người ở châu Á, 4 đặc phái viên tại châu Âu và một đại diện từ Trung Đông, Nam và Trung Á mỗi nơi một người, cùng với 2 đại sứ tại châu Mỹ. Thông thường, một nhiệm kỳ của một đại sứ Mỹ kéo dài từ 3 đến 4 năm.
Phát Ngôn Từ Bộ Ngoại Giao
Khi được hỏi về các động thái triệu hồi, Bộ Ngoại giao Mỹ đã phát biểu rằng: “Một đại sứ là người đại diện cá nhân của tổng thống, và tổng thống có quyền quyết định về những cá nhân sẽ thúc đẩy nhiệm vụ và chương trình nghị sự ‘Nước Mỹ trên hết'”.
Tóm lại
Cuộc triệu hồi gần 30 đại sứ của chính quyền Donald Trump đang thu hút sự chú ý với nhiều dấu hiệu về sự thay đổi mạnh mẽ trong bộ máy ngoại giao Mỹ, làm dấy lên nghi vấn về ảnh hưởng tới tinh thần làm việc của các nhà ngoại giao chuyên nghiệp.
